ĐẢNG UỶ -HĐND -UBND -UBMTTQ XÃ XUÂN SƠN TỔ CHỨC LỄ ĐÓN NHẬN BẰNG DI TÍCH CẤP THÀNH PHỐ ĐÌNH TAM SƠN, ĐỀN, CHÙA TIÊN KIỀU THÔN TAM SƠN.

Thôn Tam Sơn là một vùng đất cổ thuộc xã Xuân Sơn tọa lạc phía tây của tỉnh Sơn Tây - dưới thời phong kiến xã Xuân Sơn gồm có 4 làng cổ là Lễ Khê, Nhân Lý, Văn Khê và Tam Sơn. Trải qua lịch sử hàng nghìn năm, Nhân dân xã Xuân Sơn nói chung và nhân dân thôn Tam Sơn nói riêng đã không ngừng sáng tạo ra các giá trị văn hóa, những công trình có giá trị kiến trúc nghệ thuật độc đáo gắn với tín ngưỡng dân gian; cuộc sống lao động sản xuất, quá trình lập làng giữ nước ... mỗi người dân, gia đình, dòng họ luôn gửi gắm mong ước về một cuộc sống ấm no hạnh phúc, đất nước thái bình, mùa màng tươi tốt. Với truyền thống đạo lý "uống nước nhớ nguồn", trân trọng những di sản tinh thần được tổ tiên ta sáng tạo trong thời kỳ lịch sử dựng nước - giữ nước, các cấp chính quyền và Nhân dân trong xã luôn quan tâm đến công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. Xã Xuân Sơn hiện nay đang lưu giữ 15 di tích lịch sử, cơ sở thờ tự tín ngưỡng, tôn giáo, trong đó có 9 di tích đã được xếp hạng.

Tam Sơn là vùng đất cổ của xã Xuân Sơn, nơi đây chứa đựng một kho tư liệu văn hoá vật thể và phi vật thể đặc sắc. Đó chính là hệ thống đình, đền, chùa…Đình Tam Sơn thờ Tản Viên Sơn Tam Vị Thượng Đẳng thần, đây là những vị thần ra đời vào thời tiền Sơ sử, mang tư cách là những người anh hung của dân tộc, biểu trưng cho sức mạnh trong việc đánh thắng giặc ngoại xâm đến nay còn lưu giữ được 5 đạo sắc phong, sắc phong sớm nhất vào năm Tự Đức thứ 3 (1850), sắc phong muộn nhất vào năm Khải định thứ 9 (1924). Đền Tiên kiều được khởi dựng vào năm Chính Hòa thứ 23 (1702) là ngôi đền thờ Thủy tổ Quốc mẫu Liễu Hạnh- một trong tứ bất tử của Việt Nam chúng ta. Chùa Tiên Kiều trước đây là chùa Tiên Sơn là công trình kiến trúc thờ tự được khởi dựng vào thời Nguyễn cuối thế kỷ 19. 

 Cụm di tích đình Tam Sơn, Đền và Chùa Tiên Kiều - với những công trình kiến trúc truyền thống, bảo lưu được nhiều đồ thờ tự quý. Lễ hội truyền thống hàng năm. Trong suốt thời gian tồn tại cụm di tích đã và đang nhận được sự ủng hộ, đóng góp to lớn về vật chất tinh thần của cộng đồng dân cư địa phương và nhân dân và du khách thập phương, được đóng góp chung sức cùng chính quyền để quản lý – giữ gìn và phát huy các di tích luôn là niền tự hào thiêng liêng cao quý cho mỗi người, mỗi nhà ỏ quê hương cũng như ở muôn nơi. Với những giá trị lịch sử văn hoá quý báu cụm di tích Đình Tam Sơn, Đền và Chùa Tiên Kiều thôn Tam Sơn đã được UBND thành phố Hà Nội công nhận là di tích lịch sử văn hóa và kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố tại Quyết định số 5441; 5442;5443 ngày 30/12/2021. Đó không chỉ là sự khẳng định những giá trị lịch sử văn hóa của di tích mà còn là sự ghi nhận của Thành phố đối với công lao giữ gìn, bảo vệ di tích của Cấp ủy, chính quyền, nhân dân thôn Tam Sơn và của Nhân dân xã Xuân Sơn.